Bảo tàng lịch sử
Đến khu vực Thảo Cầm Viên Sài Gòn, có một tòa nhà đồ sộ, uy nghi nằm bên trái, kiến trúc theo lối Á Đông đó là Bảo tàng Lịch sử Việt Nam tại Thành Phố Hồ Chí Minh. Đây là một trong những bảo tàng lâu đời nhất ở Việt Nam, là nơi bảo tồn và trưng bày hàng chục ngàn hiện vật quý được sưu tầm trong và ngoài nước Việt Nam đã thu hút nhiều tầng lớp nhân dân cũng như hàng vạn khách tham quan quốc tế .
Bảo tàng lịch sử Việt Nam Tp. Hồ Chí Minh được xây dựng năm 1929, tiền thân của nó là Viện Bảo tàng Blanchard de la Brosse. Từ 1929 đến 1956 trưng bày chủ yếu về mỹ thuật cổ của một số nước châu Á. Từ 1956 đến 1975 là Viện Bảo tàng Quốc gia Sài Gòn. Sau năm 1975 Bảo tàng mở rộng thêm diện tích và trở thành Bảo tàng Lịch sử Việt Nam – Thành phố Hồ Chí Minh như hiện nay.
Hiện nay, Bảo tàng trưng bày giới thiệu các phần chính như sau: Lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc Việt Nam, các chuyên đề về lịch sử, văn hoá của khu vực phía Nam đất nước và một số nước châu Á, cụ thể gồm 2 phần:
Phần 1: trưng bày lịch sử Việt Nam từ khi có dấu vết con người (cách đây khoảng 300.000 năm) đến năm 1930 khi Ðảng Cộng sản Việt Nam ra đời
Phần 2: trưng bày một số chuyên đề mang đặc trưng của khu vực phía Nam như: văn hoá Óc Eo; văn hoá cổ đồng bằng sông Cửu Long, nghệ thuật Chăm pa; Bến Nghé Sài Gòn, thành phần các dân tộc Việt Nam, gốm có một số nước Châu Á. Ngoài hệ thống trưng bày, Bảo tàng còn có một hệ thống kho bảo quản hiện vật với số lượng và loại hình phong phú.
Thảo cầm viên
Ban đầu nơi này được gọi là Vườn bách thảo Sài Gòn, được khởi công xây dựng trên khu đất hoang rộng 12 ha bên bờ kênh Rạch Lăng (Thị Nghè ngày nay) và hoàn thành vào năm 1865. Cuối năm 1865, vườn Bách Thảo được mở rộng thành 20 ha.
Thảo Cầm Viên, người dân quen gọi Sở thú, được xem như viện bảo tàng sinh vật học với cả nghìn loại động thực vật Việt Nam và thế giới đang được nuôi trồng. Hiện nơi đây có bộ sưu tập khổng lồ khoảng 4.000 cây thuộc các loài thực vật và trên 600 cá thể động vật quý hiếm.
Thảo Cầm Viên Sài Gòn có quan hệ với nhiều tổ chức quốc tế như: Hiệp Hội các Vườn Thú Đông Nam Á (SEAZA), Liên Đoàn Thế Giới Bảo Tồn Thiên Nhiên và Tài Nguyên Thiên Nhiên (IUNC), Hiệp Hội Giáo Dục Bảo Tồn các Vườn Thú Trên Thế Giới (IZEA)…
Thảo Cầm Viên tính đến nay đã thành lập được 150 tuổi và là một trong 10 sở thú lâu đời nhất thế giới. Đây không chỉ là nơi vui chơi, giải trí và tham quan của công chúng mà còn giữ nhiệm vụ giáo dục, bảo tồn và nghiên cứu.